มหิธรปุระ

-

ราชวงศ์มหิธรปุระมาจากไหน

ตอนนี้ ยังคงเป็นการวิเคราะห์เรื่องราว "สุริยวรรมัน" ที่แต่งโดยคุณทมยันตี ต่อเนื่องมา โดยเล่ากันมาในสองตอนแรกแล้วว่า เจ้าชายพิษณุหริเกศวรในนิยาย "สุริยวรรมัน" ของทมยันตี ก็คือ พระเจ้าสุริยวรมันที่ ๒ มหาราชอีกพระองค์หนึ่งของเขมร ที่สืบสายมาจากราชวงศ์มหิธรปุระ

... แล้วราชวงศ์มหิธรปุระนั้นเป็นใคร มาจากไหน?

ต้นลุ่มน้ำมูล หลักแหล่งดั้งเดิมของวงศ์มหิธรปุระ บรรพชนกษัตริย์กัมพูชา ที่สถาปนานครวัด นครธม (แผนที่ดัดแปลงจากพิมพ์ครั้งแรก ในศิลปวัฒนธรรม ปีที่ 24 ฉบับที่ 11 กันยายน 2546 หน้า 107)
ภาพนำมาจาก  https://www.matichon.co.th/columnists/news_166130

มีหลักฐานจากศิลาจารึก ที่ทำให้เชื่อว่า ราชวงศ์มหิธรปุระ  ครองแคว้นทางตอนเหนือของลุ่มน้ำมูล บนที่ราบสูงโคราช ศาสนสถานใหญ่ๆ ที่ราชวงศ์นี้สร้างไว้หรือเป็นผู้บูรณะ เช่น ปราสาทหินพิมาย ปราสาทพนมวัน ปราสาทเขาพนมรุ้ง  ดินแดนแถบนี้ถูกเรียกชื่อแยกออกจากพื้นที่ในเขตประเทศกัมพูชา ดังปรากฏในศิลาจารึกของแคว้นจนาศะ (ปัจจุบันคือบริเวณเมืองเสมา อ.สูงเนิน จ.นครราชสีมา) ว่า “บริเวณที่ราบสูงเหนือทิวเขาพนมดงเร็กเรียกว่า นอกกัมพุชเทศะ”  (คนไทยเรียกเขาพนมดงรัก กั้นระหว่างไทยอยู่ตอนเหนือกับกัมพูชาที่อยู่ตอนใต้) จึงน่าจะถือได้ว่า ราชอาณาจักรในเขตแดนไทยนี้เป็นอีกอาณาจักรหนึ่งที่มีอำนาจเป็นอิสระของตนเอง แต่ก็คงมีความสัมพันธ์แบบเครือญาติกับราชวงศ์ที่ครองเมืองพระนครอยู่ด้วย การติดต่อสื่อสารระหว่างกัน ก็ต้องผ่านช่องเขาทั้งหลายตามแนวพนมดงรักที่เป็นเสมือนปราการกั้นเขตแดนกลายๆ

ในช่วงเวลาที่พระญาติในราชวงศ์อื่นมีอำนาจครองเมืองพระนคร ราชวงศ์มหิธรปุระก็สงบเสงี่ยมอยู่ในที่ตั้งของตนในแถบลุ่มน้ำมูล แต่เมื่อใดที่อำนาจทางเมืองพระนครอ่อนแอลง เจ้าแห่งมหิธรปุระก็พร้อมขึ้นสู่บัลลังก์สูงสุดแทน กษัตริย์จากราชวงศ์มหิธรปุระที่ทรงพระราชอำนาจยิ่งในประวัติศาสตร์เขมร ได้แก่ พระเจ้าชัยวรมันที่ ๖ พระเจ้าสุริยวรมันที่ ๒ และพระเจ้าชัยวรมันที่ ๗

แม้นักประวัติศาสตร์จะระบุว่าราชวงศ์มหิธรปุระ ก่อตั้งโดยพระเจ้าชัยวรมันที่ ๖ (ครองราชย์ พ.ศ.๑๖๒๓-๑๖๕๐)  แต่ในความเป็นจริงนั้น คงได้มีพระญาติวงศ์ของพระองค์ครองดินแดนแถบนี้อยู่ก่อนแล้ว จนกระทั่งเมื่อพระเจ้าชัยวรมันที่ ๖ ทำการชิงบัลลังก์เมืองพระนครจากกษัตริย์สายราชวงศ์สุริยวรมันที่ ๑ ได้สำเร็จ เสด็จขึ้นครองราชย์คุมอาณาจักรเขมรทั้งสิ้นแล้ว จึงได้ทำการสถาปนาราชวงศ์ใหม่อย่างเป็นทางการปกครองราชอาณาจักรทั้งมวล

           ด้วยราชวงศ์มหิธรปุระมีกำเนิดและทรงอิทธพลอยู่ในเขตที่เป็นดินแดนไทยในปัจจุบัน ทำให้นักประวัติศาสตร์และนักโบราณคดี ใช้ยุคความรุ่งโรจน์ของราชวงศ์มหิธรปุระ เป็นช่วงเวลาการแบ่งยุคของงานศิลปะวัตถุที่พบในดินแดนไทยด้วย โดยแยกเป็น ก่อนสมัยราชวงศ์มหิธรปุระ (ราวครึ่งแรกของพศต.ที่ ๑๒ - ครึ่งหลังของพศต. ที่ ๑๖)  และ สมัยราชวงศ์มหิธรปุระ (ราวครึ่งแรกของพศต.ที่ ๑๗ สมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ ๖ - ครึ่งหลังพศต. ที่ ๑๘ คือ หลังรัชสมัยของพระเจ้าอินทรวรมันที่ ๒ พระโอรสของพระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ ที่ทรงครองราชย์ต่อมา)

ความยิ่งใหญ่ของกษัตริย์จากราชวงศ์นี้ อาจดูได้จากหลักฐานหนังสือภูมิศาสตร์ของราชวงศ์หมิง กล่าวถึงเขตแดนในสมัยพระเจ้าสุริยวรมันที่ ๒ (พ.ศ. ๑๖๕๖-๑๖๙๓) ไว้ว่า จรดด้านใต้ของเชนชิง  และมีฝั่งทะเลอยู่ทางตะวันออก โดยมีพุกามอยู่ทางตะวันตก และไชยาในแหลมมลายู อยู่ทางทิศใต้

ส่วนสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ ( พ.ศ.๑๗๒๔-๑๗๖๒) ที่คนไทยน่าจะรู้จักมากกว่ากษัตริย์เขมรพระองค์อื่น เพราะทรงนับถือพุทธศาสนา ทรงสร้างพระนครธม ปราสาทบายน ปราสาทหินพิมาย  สร้างธรรมศาลา ๑๒๑ แห่ง และ อโรคยศาลาควบคู่กัน ไว้ตามถนนหนทางจากทุกทิศที่มุ่งสู่เมืองพระนคร และว่ากันว่า อาณาจักรเขมรกว้างใหญ่ที่สุดก็ในสมัยของพระองค์นี่แหล่ะ หลังจากพระองค์สวรรคตแล้ว อำนาจของเขมรก็เริ่มเสื่อม จนสลายลงเมื่อพ่ายให้กับอาณาจักรไทยราวพศต.ที่ ๒๐ พระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ จึงนับเป็นมหาราชองค์สุดท้ายของอาณาจักเขมร

มาว่ากันต่อถึงตัวเอกของเรื่อง เจ้าชายพิษณุหริเกศวร ในนิยาย ที่ต่อมาราชาภิเษกขึ้นเป็น พระเจ้าสุริยวรมันที่ ๒ ในความเป็นจริงทางประวัติศาสตร์แล้วทรงสืบเชื้อสายมาทางใด? 


มีจารึกที่พบ ณ ปราสาทพนมรุ้ง กล่าวถึง พระราชาในราชวงศ์นี้ ทรงพระนามว่า หิรัณยวรมัน และพระชายานาม พระนางหิรัณยลักษมี ทรงเป็นพระบิดา พระมารดา ของพระเจ้าชัยวรมันที่ ๖ (ครองราชย์ พ.ศ. ๑๖๓๓ - พ.ศ. ๑๖๕๐) และพระเจ้าธรณีนทรวรมันที่ ๑ (ครองราชย์ พ.ศ. ๑๖๕๐- ๑๖๕๖)

>> สุริยวรมันเรื่องเล่ากับเรื่องจริงต่างกันอย่างไร

พระเจ้าหิรัณยวรมัน และพระนางหิรัณยลักษมี ยังมีพระนัดดาชื่อว่า พระเจ้ากษิตีนทราทิตย์ ทรงให้เสกสมรสกับพระราชธิดานามว่า นเรนทรลักษมี มีพระโอรส ซึ่งก็คือ พระเจ้าสุริยวรมันที่ ๒ เท่ากับว่า พระเจ้าสุริยวรมันที่ ๒ ทรงเป็นหลานตา หลานยาย ของพระเจ้าหิรัณยวรมัน-พระนางหิรัณยลักษมี และเป็นหลานลุงหรือหลานน้า ของพระเจ้าชัยวรมันที่ ๖ และ พระเจ้าธรณีทรวรมันที่ ๑ (พระเจ้าธรณีทรวรมันที่ ๑ ครองราชย์ต่อจากพระเจ้าชัยวรมันที่ ๖, ส่วนพระเจ้าสุริยวรมันที่ ๒ ได้ชิงบัลลังก์จากพระเจ้าธรณีทรวรมันที่ ๑ และขึ้นครองราชย์ต่อ) พระเจ้าสุริยวรมันที่ ๒ ทรงสร้างองฺครวัด หรือนครวัด เสมือนอนุสรณ์สถานให้โลกจดจำพระองค์อยู่จนถึงทุกวันนี้

แต่ในสมัยที่พระเจ้าสุริยวรมันที่ ๒ ยังทรงเป็นเจ้าชาย และประทับอยู่ ณ มหิธรปุระนั้น ยังไม่เกิดองฺครวัด  แล้วเมืองพระนคร ในเวลานั้นคือบริเวณใด มีสิ่งใดบ้าง?
 คลิ๊กอ่าน >> เมืองพระนคร

ศึกสงครามสมัยพระเจ้าสุริยวรมันที่ ๒
ภาพการสู้รบในสงคราม สลักอยู่ที่ปราสาทนครวัด

คลิ๊ก >> ดูผังลำดับกษัตริย์ประกอบ

ความคิดเห็น

แสดงความคิดเห็น

โพสต์ยอดนิยมจากบล็อกนี้

สุริยวรรมัน : เรื่องจริงเป็นอย่างไร

-
รูปภาพ
สุริยวรรมัน เรื่องจริงในประวัติศาสตร์เขมรเป็นอย่างไร ? บทความนี้ เป็นการต่อยอดจากเนื้อเรื่องในนิยายเรื่อง "สุริยวรรมัน" ของคุณทมยันตี ที่อ่านแล้วได้ความรู้และสนุกจนวางไม่ลง ในขณะเดียวกันก็ยังกระตุ้นให้ต้องการค้นคว้าลึกขึ้นไปอีก ว่าเรื่องจริงกับนิยายเหมือนกันหรือไม่ ... แล้วก็ได้คำตอบว่า  เรื่องราวในนิยายเป็นเพียงเค้าลาง ชื่อตัวละครในสุริยวรรมัน อาจซ้ำกันกับบุคคลในประวัติศาสตร์เขมร แต่บทบาทกับความเป็นจริงต่างกัน     ประเด็นสำคัญที่ควรรู้         ๑) พระเจ้าสุริยวรมันที่ ๒ : เจ้าชายพิษณุหริเกศวร พระเอกของเรื่อง ที่เข้าใจได้ว่าคือ พระเจ้าสุริยวรมันที่ ๒ ในความเป็นจริงเมื่อครั้งทรงพระเยาว์นั้นจะมีพระนามใดไม่ปรากฏ แต่คุณทมยันตี ได้ตั้งชื่อให้เช่นนี้ ก็สอดคล้องกับความจริงที่พระเจ้าสุริยวรมันที่ ๒ ทรงเคารพศรัทธาในพระวิษณุเป็นสรณะสูงสุด และยังวางลักษณะบุคคลิกของตัวละครนี้ ให้มีความหยิ่งผยอง พอๆ กับความกล้าหาญ สติปัญญา และความกระตือรือร้นในการศึก ไม่ต่างจากลักษณะของพระเจ้าสุริยวรมันที่ ๒ ที่พบในจารึกว่า  พระองค์ทรงทำศึกแย่งบัลลังก์ก...
อ่านเพิ่มเติม

อินเดียที่หนึ่งในดวงใจ

-
รูปภาพ
❤️ ทำไมอินเดียจึงเป็นที่หนึ่งในดวงใจ น่ะหรือ ? นักดนตรีพบเห็นได้ทั่วไป ตามสถานที่ท่องเที่ยวในรัฐราชสถาน อินเดีย ... คนตัวดำ เมืองสกปรก  รถราบีบแตรลั่นตลอดเวลาน่าปวดหัว สิ่งอำนวยความสะดวกแทบไม่ต้องพูดถึง ห้องน้ำเหรอ หายาก ถึงมีก็ไม่สะอาด ปวดฉี่ก็ต้องแวะข้างทางเข้าทุ่งเข้านา  ที่กล่าวมาคือความรู้สึกเมื่อเกือบสิบปีที่แล้ว ที่ไปเยือนอินเดียครั้งแรก ซึ่งก็เป็นการไปแบบ ไม่ได้ตั้งใจจริงจัง ... ขณะนั้น จึงเที่ยวไปบ่นไป !! แต่แล้ว ก็กลับโดนมนต์เสน่ห์ของอินเดียสาดใส่เข้าเต็มเปา   จากวันนั้นถึงวันนี้ กลายเป็นผู้นำทางผู้คนไปเยือนอินเดียไม่หยุดหย่อน จากการไปจาริกบุญไหว้สังเวชนียสถาน ก็ขยายไปยังเมืองต่างๆ ของอินเดีย จึงทำให้เราเข้าใจ และเรียนรู้ความเป็นอินเดียมากขึ้น มากขึ้น ยิ่งนับวันก็ยิ่งหลงรักอินเดีย ท่านที่อ่าน คงสงสัย ก็บ่นซะขนาดนั้น แล้วไปหลงรักได้อย่างไร?? ก็ถนนหนทางที่วุ่นวาย บีบแตรใส่กันขนาดนั้น รถเฉียดกันจนเราอยากจะร้องวี๊ด  แต่เปล่า ไม่มีการชกต่อยกัน และยังมีการตะโกนช่วยบอกทางซ้ายนิด ขวาหน่อย ด้วยซ้ำ เวลารถติดก็อาจเห็นรถขับสวนเลนเอาดื้อ...
อ่านเพิ่มเติม

เที่ยวชัยภูมิต้องไม่พลาดที่นี่

-
รูปภาพ
ช่วงเวลาทุ่งดอกกระเจียวบาน คือฤดูกาลท่องเที่ยว "ชัยภูมิ" ว่ากันอย่างนั้น แต่ที่จริงแล้ว ชัยภูมิไม่ได้มีดีแค่ทุ่งดอกกระเจียว แต่ยังมีสถานที่ซึ่งเมื่อได้ไปเยือนแล้วต้องหลงเสน่ห์ และอยากบอกต่อให้คนอื่นได้ไปเห็นเหมือนกับเรา  เที่ยวนี้ ... อยากพาไปรู้จักกับ อุทยานป่าหินงามยามเช้า วัดพระธาตุชัยภูมิ สรวงสวรรค์ที่ไปถึงได้ สัมผัสกลิ่นไอของล้านนาในแดนอิสาน มอหินขาว สโตนเฮ้นท์สยาม ที่คุณจะต้องทึ่ง อุทยานป่าหินงามยามเช้า จริงอยู่ที่ คนส่วนใหญ่มักมุ่งหน้าไปท่องเที่ยวชัยภูมิ ขึ้นอุทยานป่าหินงาม เพื่อดูดอกกระเจียวบาน แต่เมื่อใดที่ดอกไม้ไม่บานสะพรั่งทั้งทุ่ง ก็ออกจะผิดหวัง ชาวกรุงมักเดินทางไปดูดอกกระเจียว โดยออกจากกรุงเทพฯ ไปถึงอุทยานป่าหินงามเอาเวลาสายแล้ว แดดเริ่มแรง สายหมอกจางหาย เมื่อดอกไม้ไม่บานดังใจหวัง อะไรๆ ก็อาจจะเซ็งไปได้ เราจึงแนะนำว่า คุณควรไปเที่ยวจังหวัดรายทางเสียก่อน แล้วไปหาที่พักใกล้กับอุทยาน เพื่อจะได้ขึ้นชมตั้งแต่เช้าตรู่  ลองมาชมภาพที่นำเสนอต่อไปนี้ แม้ว่าดอกกระเจียวจะไม่บานเต็มที่ แต่การได้ไปเยือนอุทยานป่าหินงามยามเช้าก่อนพระอาทิตย์จะแผดจ้านั้น มีเสน่ห์ขนาดไหน เชื่อว่าคุ...
อ่านเพิ่มเติม

ถอดความนัยจากนิยายสู่ประวัติศาสตร์ "สุริยวรรมัน"

-
รูปภาพ
“สุริยวรรมัน” คือชื่อนวนิยายอิงประวัติศาสตร์เขมร ผลงานชิ้นเอกอีกเรื่องหนึ่งของศิลปินแห่งชาติ ทมยันตี นิยายเรื่องนี้เป็นเสมือนภาพจินตนาการของพระเจ้าสุริยวรมันที่ ๒ ในมุมที่แสนจะโรแมนติก หากใครที่ได้อ่าน สุริยวรรมัน แต่ยังไม่ได้ศึกษาประวัติศาสตร์เขมร นอกจากจะซาบซึ้ง ไหลหลง ไปกับเจ้าชายรูปงาม ที่ทรงพระปรีชาและคุณธรรม และตื่นเต้นกับกลยุทธ์การสงครามในท้องเรื่องแล้ว ก็คงจะมีความสงสัยใคร่รู้อยู่ตลอดเวลาที่อ่านว่า เรื่องจริงเป็นอย่างไร ? เจ้าชายพระองค์นี้ มีตัวตนจริงในประวัติศาสตร์หรือไม่ ? และทำไมเวียงวังจึงมาอยู่ที่ใกล้ปราสาทเขาพนมรุ้ง ในเขตแดนไทยนี่เอง ทำไมไม่อยู่ที่ปราสาททั้งหลายในดินแดนเขมรเล่า ? สุริยวรรมัน กล่าวถึง เจ้าชายหนุ่ม พระนามว่า พิษณุหริเกศวร แห่งราชวงศ์มหิธรปุระ ทรงพำนักอยู่ ณ เมืองที่มีชื่อเดียวกัน อยู่ห่างไกลจากเมืองพระนคร ศูนย์กลางของราชอาณาจักรแห่งชนเขมร ไปทางตอนเหนือ มีทิวพนมดงเร็กเป็นฉากกั้นให้อยู่กันคนละฝากฝั่ง เหตุก็เพราะความขัดแย้งแย่งชิงราชบัลลังก์ระหว่างเครือญาติ ผู้ที่เหนือกว่าก็ได้อำนาจครอบครองมืองพระนคร ผู้ที่อำนาจด้อยกว่าก็ต้องหลบลี้ทำตัวเงีย...
อ่านเพิ่มเติม

พระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ : เคล็ดวิชาสร้างอาณาจักรเขมร (๑)

-
รูปภาพ
พระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ ทรงใช้เคล็ดวิชาในการสร้างอาณาจักร พระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ ( พ.ศ.๑๗๒๔-๑๗๖๒) มหาราชองค์สุดท้ายแห่งอาณาจักรเขมร ที่กล่าวเช่นนี้ก็เพราะ เมื่อสิ้นรัชสมัยของพระองค์แล้ว อาณาจักรเขมรก็เริ่มเสื่อมอำนาจลงเรื่อยๆ บ้างก็กล่าวกันว่า เป็นเพราะเคล็ดวิชาที่พระองค์ทำไว้ ถูกพระเจ้าชัยวรมันที่ ๘ ทำลายลง หากเคล็ดวิชาเหล่านั้นมิได้ถูกทำลายไป ไม่แน่ว่าประวัติศาสตร์อาจจะเปลี่ยนแปลงไปจากที่เรารู้จักกัน พระรูปพระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ พบที่ปรางค์พรหมทัต ในปราสาทหินพิมาย ปัจจุบันเก็บรักษาไว้ที่พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติพิมาย พระกรทั้งสองข้างหายไป เช่นเดียวกับรูปปั้นแบบเดียวกันที่พบในประเทศกัมพูชา ทำให้เกิดการวิคราะห์กันไปต่างๆ นาๆ ว่าพระกรอยู่ในท่าใด ล่าสุดได้พบพระกรที่หายไปแล้ว ทำให้ทราบพระอิริยาบถที่แท้จริง ติดตามได้ใน ตอนที่ ๓ ข้อเท็จจริงแรกที่เราต้องทราบกันก่อนคือ พระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ ขึ้นครองราชย์จากการเป็นวีรบุรุษกู้เอกราชเขมร   มิได้เป็นรัชทายาทของกษัตริย์พระองค์ก่อน ห้วงเวลาก่อนหน้านั้นอาณาจักรเขมรระส่ำระสายจากกบฏภายใน ควบคู่ไปกับการศึกกับพวกจาม ราชบัลลังก์เขมรหลังสิ้นพระเจ้าสุร...
อ่านเพิ่มเติม